Diplomatik Ünvanlar Nelerdir? Ne işe Yararlar?

Sürekli haberlerde duyarız, Büyükelçi-Konsolos-Maslahatgzar vs şeklinde ancak nedir bu ünvanlar ve ne işe yarar diye merak ettim biraz araştırdım ve bulduğum sonuçları paylaşmak istedim.

Konsolos ve Büyükelçi arasındaki fark nedir;

• Konsolosluklar ülkelerin, diğer ülkelerde bulunan ticari menfaatleri koruyan, diplomatik olmayan resmi dairelerdir.
• Büyükelçilik ise ülkelerin, diğer ülkelerinin başkentinde yalnızca bir tane bulunan, temsil ettiği ülkenin en yetkili diplomatik kurumudur.
• Büyükelçi; vatandaşı olduğu devleti başka bir ülkede temsile yetkili en üst düzey devlet görevlisidir.
• Büyükelçilik vize ya da vatandaşlarına pasaport vermez.
• Büyükelçi, görev yaptığı ülkede vatandaşı olduğu ülkenin devlet başkanını temsil eder.
• Konsolosluk idarecilerinin ünvanları ülkeden ülkeye değişir.
• Milletlerarası hukukta bir devletin, diğer devletlerde konsolosluk açma mecburiyeti yoktur.
• Konsolos, diplomatik temsilci değildir.
• Konsolosluk binaları ve arşivlerinin dokunulmazlığı vardır.
• Büyükelçinin başlıca görevi olan kendi ülkesini atandığı ülkede temsil etmenin yanı sıra bulunduğu ülke ile ilgili başta siyasi olmak üzere çeşitli alanlarda raporlar hazırlayıp kendi dış işleri bakanlığına gönderir.

Detaylı açıklamalar;
Büyükelçi:

Büyükelçi, nezdinde görevli bulunduğu ve akredite edildiği ülkelerde Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Cumhurbaşkanını ve Hükümeti temsil eder. Büyükelçi, görev yaptığı ülkede büyükelçiliğe bağlı tüm birimlerin amiridir.

Daimi Temsilci:

Daimi temsilci, bir uluslararası kuruluşta Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini temsil etmek üzere atanan memurdur. Daimi temsilci, aynı zamanda büyükelçi unvanını da taşır.

Elçi-Müsteşar ve Elçi-Daimi Temsilci Yardımcısı:

Elçi-müsteşar ve elçi-daimi temsilci yardımcısı unvanları, büyükelçiliklerde ve daimi temsilciliklerde misyon şefinden sonra öndegelim sırasındaki birinci meslek memuru tarafından taşınabilir.

Birinci Sınıf Başkonsolos ve Başkonsolos:

Birinci sınıf başkonsolos veya başkonsolos, başkonsoloslukların en üst amiridir. Meslek memurlarının yanı sıra konsolosluk ve ihtisas memurları da başkonsolos olarak atanabilir.

Dışişleri Uzmanları: En az üç yıl Bakanlıkta görev yapmış ve hazırladığı tezi kabul edilmiş uzman yardımcıları, yeterlilik sınavını vermeleri halinde Dışişleri Uzmanlığı kadrosuna atanırlar. Uzmanlar merkez teşkilatında kendilerine verilmiş uzmanlık görevlerini yerine getirirler.’

Diğer unvanlar:

Meslek memurları ile konsolosluk ve ihtisas memurlarınca diplomatik temsilciliklerde kullanılabilecek diğer unvanlar, birinci müsteşar, müsteşar, başkatip, ikinci katip, üçüncü katip ve ataşe; konsolosluk temsilciliklerinde kullanılabilecek diğer unvanlar ise başkonsolos yardımcısı, konsolos, muavin konsolos ve ataşedir.

Büyükelçi, bir devletin başka bir devletteki en üst düzey temsilcisi olan diplomattır. Büyükelçiler, görevli bulundukları ülkede, vatandaşı oldukları ülkenin devlet başkanını temsil eder. Atandığı ülkelerde bulunan yurttaşlarının haklarını koruyan ve bağlı bulunduğu hükümete siyasi, ticari bilgiler veren dış işleri görevlisi olan konsoloslar da devletlerin birbirleri ile iletişim kurmalarını sağlamaktadır.

Konsolosluk ise; yabancı ülkelerde, ülkesinin ticari menfaatlerini koruyan ve diplomatik olmayan çeşitli resmi görevleri yerine getiren resmi dairelere verilen isimdir. Konsoloslukların genel amacı pasaport işlemleri, evlilik, doğum, ölüm gibi olayların resmi sürecinin takip edilmesi olarak özetlenebilir. Uluslararası hukukta herhangi bir devletin herhangi bir devlete konsolosluk açma gibi bir zorunluluğu bulunmamaktadır.

Konsolosluğun görevlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Pasaport ve diğer resmi evrakların tespiti ve yenilenmesi,
2. Bulunulan yabancı ülkede meydana gelen doğum, ölüm, evlilik, boşanma, evlat edinme gibi olayların yetkili kuruluşlara bildirilmesi,
3. Yurt dışında yaşayan kendi ülke vatandaşlarının sosyal güvenlik durumu hakkında bilgilendirilmesi,
4. Askerlik hizmeti bağlamında kendi vatandaşları için askeri formalitelerin ve kontrollerin sağlanması,
5. Kendi ülke vatandaşlarına problemli ya da herhangi bir acil durumda destek sağlanması,
6. Kendi ülke vatandaşlarının gözaltına alınma ya da tutuklanması durumunda ilgilenilmesi ve yasanın işleyişi ve adil davaların yürütülmesi konusunun takip edilmesi,
7. Yabancı ülke vatandaşları için giriş vizesinin sağlanması ve bu kişilerin göçmenlik, oturma ve çalışma izni hakkında bildirilmesi.

Başkonsoloslukların Sorumlulukları Nelerdir?

Başkonsolosluklar genellikle büyük şehirlerde yer alır ve büyük ve önemli konsolosluklardır. Başkonsolosluklar bulundukları ülkelerde uluslararası ilişkilerin kurulması ve kendi ülkesi ile bulunduğu ülke arasındaki bağın güçlendirilmesi görevini üstlenir. En üst dereceli konsolosa başkonsolos adı verilir. Kişiler yabancı bir ülkede bulundukları sırada yaşadıkları yasal, suç oluşturan ya da doğal afet gibi durumlarda bulundukları ülkedeki kendi başkonsolosluklarına başvururlar. Görevin detayı ne olursa olsun bir konsolosluk her zaman iki ülke arasındaki uyumun ve düzenin sağlanması ve sürdürülmesi olacaktır. Bu bazen mikro bazen makro boyutlara ulaşabilir. Bir kişinin en şahsi ihtiyacına yönelik olacağı gibi bir takım sistematik ve uzun zamandır süregelen sorunların ortadan kaldırılmasına ilişkin çalışmalar da başkonsolosluklar tarafından masaya yatırılır.


Kaynak mfa.gov.tr