EPS

Expanted polistren sert köpük (EPS-Genleştirilmiş Polistren Köpük) petrolden elde edilen köpük halinde, termoplastik kapalı gözenekli bir yapıya sahip, tipik olarak beyaz renkli bir ısı yalıtım malzemesidir.Karbon takviyeli ve karbonlu olarak gri li beyazlı ve gri renklerde olanları da vardır.

EPS, polistren taneciklerinin pentan gazı ile şişirilmesi ve buhar ile kaynaşması sonucu elde edilir. Pentan, tanecikler içinde çok sayıda küçük gözeneklerin oluşmasını sağladıktan sonra kısa sürede hava ile yer değiştirir. Böylece bünyesinde bulunan çok sayıdaki (1 m³ EPS de 3-6 milyar) küçük kapalı gözenekli hücreler içinde durgun hava hapsolur. Hareketsiz ve durgun hava bilinen en ekonomik, çevre dostu ve mükemmel bir ısı yalıtım malzemesidir.

Dünyada mevcut en iyi ısı yalıtımı sağlayan bir kaç malzemeden biri olan EPS,ülkemizde kullanılan diğer ısı yalıtım malzemelerinden aynı performansı daha ekonomik olarak sağlayabilen bir malzemedir. İstenilen yoğunlukta üretilebilir.

Özellikleri



Yanma sınıfı

EPS'nin normal ve kendiliğinden sönen olmak üzere iki tipi bulunmaktadır. Yapı malzemelerinin yanma durumları ile ilgili olarak TS 1263 ve Alman DIN4102 normundan faydalanılır. EPS bir hidrokarbon olup parlama noktası 360 – 370 C°dir. (DIN 54836). Kendiliğinden yanabilmesi için ortam sıcaklığının 490C°'ye ulaşması gerekir (ASTM 1929). Ancak alevlenme sıcaklığının ilave edilen kimyasal katkılarla daha yüksek derecelere ulaştırılması mümkündür. 20 kg/m3 EPS'nin yanabilmesi için 800 MJ/m3‘lük ısı gerekir. EPS'nin yanması halinde çıkan gazların miktarı, ahşap gibi her bina bünyesine girmiş olan malzemelerin yanmasından çıkan gazlardan çok daha azdır.

Ömrü

EPS, sonsuz ömürlü bir malzemedir. Buna karşılık, bazı kişiler EPS’nin kullanıldığı yerde zamanla yok olduğunu iddia etmektedir. Olayın esası şöyledir: EPS doğru yerde, doğru kalınlık ve yoğunlukta, yapı fiziği ve inşaat kurallarına göre uygulandığı takdirde malzemenin yok olması diye bir şey bahis konusu olamaz.

Buna karşılık sıcak bir bölgede basınç altında (Örneğin bir teras çatıda), şap ve karo tabakalarının altında bilgi eksikliğinden veya ucuz fiyat cazibesiyle düğük yoğunlukta (Örneğin 10 kg/m3) EPS kullanılması halinde, sıcağın ve basıncın etkisiyle EPS yumuşayıp ezilir ve üzerindeki tabakaların çökmesine neden olabilir. Bu gibi yerlerde yüksek yoğunlukta 20–30 kg/m3 EPS kullanılmalıdır. Nitekim Almanya’da 31 yıllık bir teras çatıdan alınan 20kg/m3’lük EPS malzemesi bilirkişi huzurunda test edilmiş ve malzemenin 31 yıl önceki özelliklerinin değişmediği görülmüştür.

Isı İletlenliği

EPS'nin ısı iletkenliği Türk Standartları Enstitüsü'nün verdiği standarta uygun, (TS 7316- EN 13163) 0.034 kcal/mhc olarak verilmektedir.

Su Emme Oranı

Malzemelerin su emme oranı üzerinde etkili büyüklük, gözeneklerinin açık veya kapalı oluşudur. Direkt su ile temas halinde kapalı gözenekli malzemelerin su emme oranları çok düşüktür ve EPS kapalı gözenekli bir malzemedir. Su emme oranı çok küçük olduğu için direkt su ile temas etse bile, özellikleri değişmez. EPS’yi meydana getiren Styrene, suda çözülmeyen ve erimeyen bir yapıda olduğundan kapalı gözeneklerinin duvarları suyu geçirmez. EPS’yi meydana getiren Styrene, suda çözülmeyen ve erimeyen bir yapıda olduğundan kapalı gözeneklerinin duvarları suyu geçirmez.( Su emme hacimce %3-5 arası)

Boyut stabilitesi

EPS için boyut değişimi, sıcaklık ve zamanla çekme (rötre) durumlarına göre ayrı ayrı düşünülmelidir. EPS'nin sıcaklık karşısında boyut değişim faktörü 5 ila 7.10-5K-1= 0,05-0,07 mm/m ve K sıcaklık değişkenliğidir. Yani 17 K'lık bir sıcaklık farkında yaklaşık 1mm/m bir değişim olur. Bu da % 0,1 demektir. Çok büyük yalıtım levhalarının büyük sıcaklık farkına maruz kaldığı yerlerde kullanılması

halinde gerekli önlemler (derz) alınmalı ve gerekirse mekanik tespit uygulanmalıdır. Levhanın zamanla rötre yapması ise kontraksiyon olarak tanımlanır ve 24 saatten sonraki malzeme için bahis konusudur. Başlangıçta rötre hızlı iken zamanla yavaşlar ve giderek sınır değerine ulaşır. Üretim şekline ve yoğunluğa bağlı olarak rötre miktarı % 0,3 ila % 0,5 arasında değişir. Rötre’nin önemli bölümü depolama sırasında gerçekleşir.

Buhar Difüzyonu yolu ile su alması

Akışkan haldeki suya karşılık havada bulunan nem, buhar basıncı yolu ile malzemeye nüfuz edebilir ve gerekli soğukluğa inince kondenzasyon’a uğrayarak yoğuşur ve akışkan su haline dönüşür. Her yapı ve yalıtım malzemesinin cins ve kalınlığına göre az veya çok buharın geçişine karşı gösterdiği bir

direnç vardır. Bu direnç buhar difüzyon, eşdeğeri hava tabakası kalınlığı olarak Sd=µ.s(m) tanımlanır ve malzemenin buhar difüzyon direnç katsayısı (µ) ile kalınlığının (metre olarak) çarpılmasıyla belirlenir. Havanın buhar direnç katsayısı µ=1 dir ve diğer malzemelerin µ değerleri havaya göre değerlendirilir. Metallerin buhar difüzyon direnç katsayıları çok yüksek olduğundan (sonsuz) metal folyolar buhar kesici olarak kullanılır. Diğer malzemelerin µ değerleri 1-sonsuz arasında değişir. EPS 15–30 kg/m3 yoğunluklar arasında µ değeri 20 ila 100 arasında değişir. (Lifli malzemelerde µ=1,1'dir.)

Biyolojik özellikleri

Mikroorganizmalar için bir besin maddesi değildir. Küflenmez, çürümez, kokmaz. Aşırı şartlar altındaki şiddetli kirlenmelerde mikroorganizmalar yuvalanabilir. Ancak EPS burada sadece bir taşıyıcı olarak kalır ve biyolojik olayın dışındadır.

Elektrik özelliği

% 98'i havadan ibaret olan EPS'nin elektriksel durumu havaya benzer. Bu nedenle elektrik özelliği havadaki nemle ilgilidir. Polistiren zinciri kutup teşkil edecek molekül gruplar ihtiva etmez.



Sağlık açısından özellikleri

EPS sağlığa zararlı değildir. Bu nedenle EPS'den yapılmış ambalaj ürünleri yiyecek endüstrisinde yaygın şekilde kullanılır.